Septamber 21 ah khan NLD Central Committee hruaitu hna cu thla 6 chungah voi khat lengmang ton biaruahnak an ngei t’han i,cu ton biaruahnak ah cun NLD Central Executive Committee (CEC) chungtel U Tin Tun Oo nih cun hi tin a chim,”Myanmar ram ah Coalition Government um ter ding in ser dingah cun thil si kho lo tuk mi a si”tiah fiang taktak in a chim.
NLD acozah nih hin Multi-Party Democracy nak in party pakhat nawlngeihnak (One party dictatorship) deuh hrimhrim ti cu mah a biachimnak in hmuh khawh a si.cucu a fiang ngai mi zong a si fawn tiah ka ruah.Cun,NLD nih Tlangcung minung hna nih kan i hngah hlang ngaingai mi le zei tik ah dah kan hmuh khawh lai i kan Chinram a ceu lai tiah kan cuanh pengmi Federal Democracy Lam hlat deuhdeuh nak ah an kan t’hial piak ti usih law kan palh lai lo dah.Thang Boo
Lal Maung Cung Cinzah biachim mi relchap hna usih!Vauncichoh (CM) le Vuanci pawl lawng hi an biapi lo, MP pawl zong hi anmah tluk in an biapi ve, mah belte Chinram ah party pakhat nih MP (13) hmuh hrim a hau.Tutan ah langhter ka duh mi cu Chin pine cozah abiapit tluk in Chin pine hluttaw a biapi ve tihi a si. Cozah timi cu Vuancichoh, Vuanci pawl le upadi choh khi an si, an nih hi pyitaungsuh cozah nih nawl pek mi le Chin pine hluttaw nih hnatlak mi upadi ning in riantuan tu an si. Mizapi theih bik ning cun Chin pine budget dihlak a tawlrel tu an si tikah upat mi le tih mi , uar bik mi a si nak a si. Hi kong hi tutan ah tial kai tim lo i MP pawl kong le Hluttaw a biapit nak kong tu a tlangpi deuh in ka vun tial lai. Party pakhat MP tampi chuah a hreh nak kong le hluttaw tlaitu si aherh nak kong langhter ka duh.
1.Pine cozah sernak ah Vauncichoh cu Tamada nih kum (35) a tling cang mi, MP a tling mi chungin atlak mi kha a thim lai i pine hluttaw ah min a pek lai i hnatlak nak a lak lai tiah 2008 phunghram pohmah 261 (b)(1,2) ah a tial, pine hluttaw nih a hna a tlak mi MP lawng Vuancichoh CM ah a khanh lai. Pine hluttaw nih an hna a tlak lo ahcun cun a dang min a vun pek than lai tiah tiah pohmah 261 (c,d,f) ah a tial.
2.Vuanci khanh nak kong ah Vuancichoh nih kum (35) atling cang mi MP chung in siseh aleng in siseh atlak mi a thim lai, runven nak vuanci cu ralbawizik nih a thim lai, an thim mi hna cu pine hluttaw ah an luhpi lai, hna tlak nak an lak lai, hluttaw hna tlak lomi khanh khawh an si lo, hna tlak lo micu a dang min vun thlen in a pek than lai. Hluttaw hnatlak mi hna kha Vuancichoh nih tamada sih ah a kuat lai i vuanci ah a khanh hna lai, Pohmah (262-a,b,c,d,e,f) ah ai tial. Kan mah USDP lio ah MP Kui Thang cu vuanci khanh ding in Pu Hung Ngai nih min an vun luh pi nain hluttaw ah MP tamdeuh nih kan kankuat in an khanh kho lo. (2010) lio ah Chin party MP (11) kan rak si kan tei hna lo nain kan tam ruangah Vuanci hmun (2) Pu Ram Mang le Pu Kyaw Nyein an kan khanh piak ve.
3.Pine cozah kuamkhat caah budget hal le hman nak kong zong ah hluttaw hna tlak loin zei hmanh hal ,hman khawh a si lo, cucu hluttaw le cozah kar ah zapi theih loin buai nak a tam bik nak a si. Cozah ser nak kong le budget kong ah hluttaw le MP abiapit ning, MP tamdeuh hnatlak nak loin zei hmanh tuah khawh a si lo nak langhter ka duh mi a si. Hluttaw chungah MP tamdeuh hmuh ahcun vuancichoh le vuanci rian hna an riantuan nak hmanlo mi vialte luhpi caih khawh a si.
4.Cozah i thlen tik poah ah a hmasa bik ah hluttaw Chiarman thim a si, hluttaw chairman hi vuancichoh he an reng ai khat mi a si. Cun Vice chairman thim a si, vice chairman hi vuanci he an reng ai khat, lahkhah zong ani khat hna. Hluttaw chairman le vice chairman hi hluttaw chung bak ah thlithup mee pek nak in thim a si, tamdeuh MP nei poah nih tei a si, cung lei khanh mi a si lo, hi ka zawn ah party pakhat nih MP zatceu nak tam hmuh a herh nak a si. Hluttaw Chairman le vice chairman zei tluk in dah a biapit ti ahcun hluttaw meeting chung ah Hluttaw chairman silo le vice chairman nih donh hlei cung thu in hruai a si, a dang MP vialte, vuancichoh le vuanci ,upadi choh,biaciah bawi,vialte zong tangah thut dih a si. Hluttaw Chairman cu hluttaw ah biahal nak le biatung cohlan nak nawl neitu ,hluttaw chung biachim nak nawl, biaphih nak nawl neitu le biakhiah nak tuah kho tu a si.
Kum 2010 in 2015 hluttaw lio ah Chin party nih MP 11 kan hmuh i hluttaw chairman ah kei mah le Pu Hau Khen Kham kan rak I cuh, vice chairman ah Pu Zo Zam le Pu Ung Lun an I cuh i (Mee 14-10) veve in an kan ka tei, Chin party hi MP 11 kan si nain MP Van Cin nih USDP le ralkap sin ah mee a pek caah mee 10 lawng kan si nak a si. 2010 ah Chin party nih teinak an hmuh ko nain zeihmanh an tuan kho lo an ti leng mang mi hi hluttaw chung ah tamdeuh teitu MP (13) kan si lo caah a si.
5.MP pawl cu upadi sertu (Law maker) an si. Hluttaw chung ah mah le pine cio cozah le mipi nih kan herh mi kan hman ding mi upadi suaitu an si, cun thancho nak, budget kong, kan nunphung kong, kan ca kan holh kong, kan fimcawn nak, kan ngandam nak kong,kan pawcawm nak kong tbk. Kha hluttaw chung ah bia hal nak, biatung dirh in chuahpi tu an si. Cu vialte caih tikah MP a tamdeuh mee poah in biakhiah nak tuah a si.
6.Mi tampi nih kan lung a fian lomi cu a tu lio Myone kip ah kan i buaipi mi SIPIn UPADI hi pyitaungsu cozah le pyituangsu hluttaw nih cunglei in tuah piak mi ah kan rel, a si lo, kan mah Chin pine hluttaw nih Chinram caah a tlakbik in hluttaw chungah tuah mi suai mi upadi a si. Chin Pine Sipin upadi sual lio ah kan mah tein ser nak nawl pek mi kan si ko na in USDP le ralkap nih mee an rak kan tei caah Yangon tain, Mandalay tain upadi suaicia mi lakzau in an kan suai pi kan chim len, kan duh lo zong ah mee in an kan tei kan sung i a tu kan miphun chungah buainak a tambik upadi ah ai cang. Sipin ramser ning kong te hna hi a hman lo ngaingai mi a si. Mipi theihter nak zeihmanh an tuah hmasa lo, hnatlak nak zong an tuah hma sa lo, remh ding a tam ngai ngai. Cunglei nih zeihmanh nawl an neih ding a si lo.
7.Remh kan duh ngai mi (2008) phunghram thalo pi ning in Pyitaungsu hluttaw nih rampumpi caah upadi sernak (123) a nei (pohmah 96 -zazaa-1), Pine hluttaw nih mah le pine cio caah upadi sernak nawl (41) a nei.pohma 188 Zazaa 2. Pine nih ngunkhuai kholh nak phun (19) a nei. 2008 phunghram hi achia tuk ti lawng kan theih i pine cozah le pine hluttaw ah zeitluk dah nawlneih nak tuan nak nawl a pek hna ticu kan thei hna lo, a kan pek mi tlawmpal te nawl neihnak le tuan nak nawl hi kan hmang thlu lo, kan hmang thiam lo, pek cio mi tetal hicu a um ek in kan hman thiam a hau, Chin pine upadi sernak nawl pek mi (41) chungah kan mah MP kan tuan lioah (21) kan ser I kan ser mi hmanh cu a tutiang ah an hmang hna lo, Sipin upadi hi an hman i kan buai ngai ko hih. A tu NLD hluttaw nih upadi zeizat set an ser ka thei lo. Upadi sernak nawl pek cia mi a tang ah ka vun tar chih , kan miphun kan ram caah ser na duh mi zong vun chim ve. Zazaa -2 kha a si lai.
Ram pakhat sernak ah Vuancichoh le vuanci lawng ah kan buai ding a si lo, MP pawl hi Vuancichoh,vuanci tluk in an biapi ti langhter nak caah a tlangpi lawng in ka vun tial mi a si. Chin pine in chim ahcun hluttaw ah MP (24) um a si, mah chungah ralkap MP (6) le mipi thim mi MP (18) a si, party pakhat nih zatceu nak tam MP (13) hmuh lawng lawng ah hin hluttaw ah siseh, cozah ah siseh tampi riantuan khawh a si. A voikhat nak USDP hluttaw ah biahal nak (456) le biatung (43) MP (14) nih luhpi caih a si, upadi (21) ser a si. NLD chan ah zeizat upadi an ser khawh lai le biahal nak le biatung zeizat an luh pi lai cu hngalh a si rih lo. Zohchih awk a herh mi a tang ah ka vun tar chih hna.
Credit: Lal Maung Cung Cinzah