RAM UK HRUAI NAK: Federal State Cu Mah Tein Khawkhan Lairel Nak Asi Cang

Ramuk nak Phung hi,țial ah cun,Cauk țial ah a tling ding asi hnga nain atawi nak in kei mah theih tawk a rel duh caah ka van țial lai caah Democracy Phung si seh Communism Uk nak zong ai lo cio hna lo.

 

COMMUNISM.SOCIALIST.SIANGPA HRANG (king)uk nak.DEMOCRACY uknak hna an si.COMMUNIST. uknak hi, Tulukram,North Korea,Laoram le Nitlak le Latin America ah Cubaram hna ansi.Cuba ram cu Ramsi fak ngai ah a cang.Zangfak ngai ansi,Tulukram zong cu,1949 ah Communist Party asi mi Mousiduong te nih uknak an lak i 1949-1975 tiang cu an si a rak fak tuk ve,Mousiduong le Chuonlai 1975 kum chung ah an thi Veve i,Tingsaoping nih Sipuazi (Economic) in ka a van on i, Atu ah cun Ram țhangcho le Rampical ah a chuah.

 

SOCIALIST, uk nak hi,USSR Rasiaram ah Calmark le Lenin nih an rak thok 1992 kum tiang a rak dir kho,Cun Kawlram zong 1974-88 tiang Newin nih Socialist oneway party in a kan uk i kum 12 chung a nguhve.SIANGPA HRANG, uk nak cu,BC chan in a rak thok i Nihin ning a um, mi ram hna cu,Saudiarabia ram le Brunei ram,Napal ram.Arab ram ah Ramfatete le Afica ram ah Lisutu le Buasuna ram fa te an um hna.

 

DEMOCRACY. uknak hi,Siangpa hrang le mipithim mi Parliament le Siangpahrang Nawl ngeih nak ri khiah mi uk nak hna ansi, a tu i.Thailand ram Malaysia Japan le Euroupe ah cun, England,Sweden,Denmark,Norway,le Finland adang hna an um pah,mah hna hi Siangpahrang an nei nain, Ram hruai tu tak cu,mipi thim mi Priminister an si i.Siangpahrang cu min thu tu deuh an si.

 

DEMOCRACY.uk nak hi cu,State phun 7 a um nain,Phun 3 deuh hi hman asi.Unitary State.2. Federal State.3. Confredera State tiin pa 3 an hman. UNITARY State.hi Centre Cozah nih nawl a ngeih.kan kawlram UNu chan lio ban tuk.Ramchung thil chuak Budget vial te kha State le Region cio a phawt zamh cio asi.mah hi ah Cozah a tlai mi Ruling Party ah um khawh ah cun, duh sak nak a tam um deuh.

 

FEDERAL State Cu mah te khawkhan lairel nak asi cang.Centre he pehtlaih nak ah.Ramdang kong Tangka Ramkil ven nak Ralkap hi hna hi Union cozah he i hrawm mi asi.a dang Minister. Vialte cu State cozah nih an mah tein tlaih dih asi.cu caah Federal State cu mah ram chung thil chuak ngei a herh(a hau)nak asi.Adik ciah cu asi na loin.tkc/ nak ah KACHIN ram hna nih an ram thilchuak Cheu thum cheu khat. Kha Centre ah an tun lai i Cheu thum cheu hnih kha an mah Kachin cozah nih an tawl rel lai.cu caah Federal State cu Ramchung thll chuak neih a herh I to delh a herh nak a si.

CONFEDERET hi cu Centre nih Nawl a nei lem lo, tck/ Euro ban tuk khi a si.Swistzeland le Canada ram ah khin France holh a hmang mi France miphun khi Confreder an hmang mi an si rua ka ti, fiang deuh in a thei mi nih vanka chim te uh.Kan Lairam hi “Independence” lawlaw rak si seh law cu. tahchunhnak ah American ram hna khi kan Lai(chin)ram ah Thli ralkap Sakhan hna kan chiah ter hna hnga cun,HighdrawbElectric hna india ram ah kan zuar hnga cun, Po zuat zuat nak nak Compony hna tuah ah cun kan Chin ram cu a Nuam tuk ko hnga.Independence cu Saduh tah bia mu.

Credit: SangLing Thantlang

Author: Salai Ephraim